به گزارش سرویس علمی فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، نهمین بخش از درسنامه رزق حلال نوشته حجت الاسلام علی اصغر ملک احمدی به موضوع زکات اختصاص دارد.

*دستور الهی

خداوند کریم می فرماید: «وَ أَقيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ» نماز بپادارید و زکات دهید. (بقره 43)

واژه زکات 32 بار در قرآن به کار رفته و در اهمیت آن همین بس که در اکثر موارد، بعد از امر به اقامه نماز، امر به پرداخت زکات نیز شده است.

*معنای لغوی زکات:

زکات در لغت به معنای رشد و پاکیزی است؛ در واقع دلسوزی برای محرومین و کمک به آن ها سبب رشد معنوی انسان و پاک شدن روح از صفات رذیله ای همچون: بُخل، حرص، تکاثر و زیاده طلبی است.

*معنای اصطلاحی زکات:

«زکات» در اصطلاح فقهی به معنای پرداخت مقدار معینی از مال به محرومین و نیازمندان است.

«مانعین زکات در کلام خداوند و اهل بیت علیهم السلام»

شکی نیست که عدم پرداخت زکات، آثار مادی و معنوی هم برای فرد و هم برای جامعه در پی خواهد داشت.

خداوند متعال از زبان اهل دوزخ می فرماید: «لَعَلِّي أَعْمَلُ صالِحاً فيما تَرَكْتُ كَلاَّ إِنَّها كَلِمَةٌ هُوَ قائِلُها وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلى‏ يَوْمِ يُبْعَثُونَ»

شايد در آنچه ترك كردم(و كوتاهى نمودم) عمل صالحى انجام دهم!» (ولى به او مى‏گويند:) چنين نيست! اين سخنى است كه او به زبان مى‏گويد(و اگر بازگردد، كارش همچون گذشته است)! و پشت سر آنان برزخى است تا روزى كه برانگيخته شوند. (مومنون 100)

پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند: «ما خان اللَّه أحد شيئا من زكاة ماله، إلّا مشرك باللَّه».

سوگند به خدایی که جانم در دست اوست کسی با خداوند در ندادن چیزی از زکات مالش خیانت نمی کند مگر کسی که به خدا مشرک باشد. (مستدرك» 1/ 509)

امام صادق علیه السلام در این زمینه می فرماید: «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ مَنْ مَنَعَ قِيرَاطاً مِنَ الزَّكَاةِ فَلَيْسَ بِمُؤْمِنٍ وَ لَا مُسْلِمٍ وَ هُوَ قَوْلُهُ عَزَّ وَ جَلَّ- رَبِّ ارْجِعُونِ  لَعَلِّي أَعْمَلُ صالِحاً فِيما تَرَكْتُ»

امام صادق علیه السلام ‏فرمودند: کسی که به مقدار یک قیراط (یک بیستم دینار) از زکات واجب را ندهد، مومن و مسلمان نیست. دليل آن، كلام خدا است كه مى‏گويد: «پروردگارا مرا باز گردانيد تا عمل صالحى را كه ترك كرده‏ام به جا آورم. (الكافي، ج‏3، ص: 503)

همچنین آن حضرت در جای دیگر می فرماید: «إِذَا قَامَ الْقَائِمُ أَخَذَ مَانِعَ الزَّكَاةِ فَضَرَبَ عُنُقَه»

هنگامی که قائم آل محمد علیه السلام قیام کند کسی را که زکا ه نمی دهد، می گیرد و گردنش را می زند.                        (ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص: 236)

امیرالمومنین علیه السلام نیز در خصوص مانعین زکات می فرمایند: «مانِعُ الزکاهِ کآکِل اِلربا» کسی که زکاه نمی دهد همانند ربا خوار است. (جامع الاحادیث ج 9 ص 63 )

رسول خدا صلّی الله علیه وآله وسلم می فرمایند: «حَتَّى تَرَوْنَ الْحَرَامَ مَغْنَماً وَ الزَّكَاةَ مَغْرَماً»

قبل از ظهور مهدی علیه السلام، فرهنگ اقتصاد مردم به نحوی است که حرام خواری ارزش و غنیمت، محسوب می‌شود و پرداخت زکات خسارت شمرده می شود. (جامع الأخبار، ص: 141)

*علت وجوب زکات و آثار شوم نپرداختن آن

امام صادق علیه السلام می فرمایند: جز این نیست که زکات برای امتحان ثروتمندان و رفع حاجت تهیدستان واجب شده و اگر مردم زکات مال خود را می دادند، مسلمان فقیر و محتاج پیدا نمی شد و به وسیله حقی که خدا برایش قرار داده بی نیاز می شد و جز این نیست که مردم، فقیر، محتاج، گرسنه و برهنه نمی شوند مگر به سبب گناهکاری ثروتمندان و نرساندن حقوق واجب به نیازمندان؛ سزاوار است خدا رحمت خودش را به کسی که حق خدا را از مالش نمی دهد، نرساند و به خدا سوگند می خورم هیچ مالی در صحرا و دریا تلف نمی شود مگر به واسطه ندادن زکات» (وسائل الشیعه کتاب زکاه باب1 حدیث 9)

*پرداخت زکات، باعث برکت مال می شود

مرحوم محدّث نوری درکتاب «کلمۀ الطیبۀ» چهل حکایت درباره صدقه و انفاق در راه خدا ذکر می کند از آن جمله می گوید: ملا فتحعلی هر سال که گندم را پاک و صاف نموده و به خانه می آورد، زکات آن را می داد. در سالی پس از تصفیه محصول، پیش از انتقال آن به خانه به ذهنش خطور کرد که تاخیر زکات حُسنی ندارد. همان جا فقراء را خبر کرده و حق آنان را پرداخت. وی باقیمانده گندم را به خانه آورد و به کندوهایی ریخت که در خانه داشت. گنجایش هر یک معلوم بود، چون حساب کرد، معلوم شد، آنچه از گندم به فقرا داده، از مقدار گندمش کم نشده است.

انسانِ مسلمان باید مبانی اعتقادی خود را اصلاح کند و بداند مالی که در اختیار او است، امانت و هدیه خدایی می باشد. همچنین بداند ارزش دلجویی و غم خواری محرومان از ارزش مال بیشتر است؛ بداند و معتقد باشد که خدا جای انفاق را پرخواهد کرد.

مسلمان باید بداند حل مشکل مسلمانان، خواست رسول خدا و ائمه طاهرین علیهم السلام بوده و خود را مسؤل دیگران بداند؛ اگر ثروتمندان مسلمان به فقراء بی اعتناء باشند چه بسا ممکن است به سرنوشت قارون گرفتار شوند.

این نکته نیز باید به مسلمانان گوشزد شود، مالی را که به فقرا می دهند، اول به دست خدا رسیده و سپس به دست فقراء می رسد.

به آثار و برکات پرداخت زکات ایمان داشته باشیم.

ضروری است که مسلمان یقین داشته باشد، عدم پرداخت زکات، خسارت، ندامت و حسرت روز قیامت را به دنبال دارد؛ همچنین اطعام فقراء، رمز سیر بودن در روز قیامت است.

بنابراین بر هر مسلمانی واجب است که در پاک نمودن اموال خود اهتمام داشته و مالی پاک و طاهر را وارد زندگی خود کند.